Jacques Koolstra: 38 jaar scheikunde op het Blaise Pascal College

Al 38 jaar geeft Jacques Koolstra scheikunde op onze school. “Het is de opdracht van de docent om een leerling aan het werk te krijgen, dat een leerling zich onafhankelijk van zijn docent gaat ontwikkelen. Dan gaat het goed. Ik ben daar doorgaans gelukkig en tevreden over.” Lees over Koolstra’s terugblik op vier decennia onderwijs.
Deze zomer stopt Jacques Koolstra op zijn vertrouwde Blaise Pascal College. “De leerlingen van 4 havo van vorig jaar wilde ik niet zo maar laten gaan. De band was te sterk. Ik wilde ze persoonlijk meenemen naar hun eindexamen. Dat wilden zij ook. Op hun verzoek ben ik dit jaar gewoon blijven lesgeven. En ik doe het met mijn 66 jaar met veel plezier.”
“Ik vind het lesgeven nog steeds erg leuk. Ik kan iedereen een 10-urige werkweek aanbevelen, al zullen de meesten leraren dan wel een karig inkomen hebben. Dit jaar combineer ik het indelen van mijn eigen tijd met een overzichtelijke lestaak. Heerlijk is dit. Zo kon ik vorig week met mijn kleinkind (ik heb er drie) een dagje naar Artis.”
“Het werken met kinderen is mooi om te doen. Ik leer ze iets, ik breng iets over. De liefde voor mijn leerlingen komt op de eerste plaats. Mijn vak op de tweede. Ik denk dat dit de juist volgorde is voor een docent die met plezier werkt. Ik geniet er van om samen met de leerlingen bezig te zijn, we leren dan van elkaar. De sfeer in de les bepaalt het verloop van de les. Als de leerlingen merken dat ik hen serieus neem en dat ik verwacht dat ze dit ook met mij doe, dan is er een goede basis.”
En wat als het niet zo leuk is, of zelfs lastig?
Heel soms is er een leerling of zelfs een hele klas met wie het niet klikt. Ik heb me ermee verzoend dat dit er bij hoort. Ik kom dan niet verder, kan geen relatie opbouwen. Het is uitzonderlijk.”
Hoe bouw je een relatie op met je leerlingen?
“Als ik weet dat een leerling door een moeilijke fase heen gaat, dan respecteer ik zo een leerling extra en ga ik behoedzaam met hem of haar om. Heb ik een geheim? Nee, ik heb een werkwijze. Als het om de klas gaat, geef ik de eerste vijf minuten altijd ruimte aan van alles en nog wat. En daarna is het van: Zo nu is het gezellige voorbij en gaan we over op de scheikunde. En dat snappen de leerlingen dan heel goed en doen ze mee met de les.”
Welke ontwikkeling binnen je vak heb je in veertig jaar onderwijs gezien?
Toen ik als scheikundedocent begon, deden we chemie om de chemie. Maar er is erg veel veranderd en ik steun deze veranderingen. Nu bezien we het vak vanuit menselijk perspectief: waar kom je chemie tegen? Dat is natuurlijk overal. Klimaatverandering, opwarming, voedsel, het is allemaal chemie. De herkenning voor de leerlingen is veel groter dan vroeger. Je ziet deze benadering ook terug in de examens.”
Heb je een tip voor beginnende docenten?
Iedere leraar moet zijn eigen weg vinden. Docenten verschillen van elkaar en ieder moet zelf gaan ontdekken wat bij hem past. Daar ligt zijn vakmanschap verscholen en dat moet de leraar naar boven weten te halen. Maar het allerbelangrijkste is natuurlijk dat een leraar plezier beleeft aan het werken met leerlingen. En dat heb ik, dat is echt niet aan leeftijd gebonden.”

Jacques Koolstra in witte jas met een “dichtheidscylinder” (“dat woord verzin ik hier ter plekke”) bij de zuurkast.